De klimaatcrisis is een kinderrechtencrisis. Het heeft namelijk een enorme impact op de levens van kinderen. Kinderen zijn de toekomst, maar moeten nu opgroeien in een wereld waarin klimaatverandering zorgt voor steeds grotere problemen zoals natuurrampen en een tekort aan voedsel. Daarom heeft het VN-Kinderrechtencomité (hierna: het Comité) General Comment nr. 26 opgesteld. Deze gaat over kinderrechten en het milieu, met bijzondere aandacht voor klimaatverandering. Een General Comment is een nadere uitleg van één of meer artikelen van het VN-Kinderrechtenverdrag en draagt bij aan de verbetering van de implementatie van het VN-Kinderrechtenverdrag. Deze uitleg heeft een aanzienlijke invloed op de interpretatie van de kinderrechten die in het verdrag staan beschreven en hoe zij door staten dienen te worden toegepast.
Kinderen staan op
General Comment 26 is ontstaan door de inspanningen van kinderen die aandacht willen vragen voor de milieucrisis. Kinderen eisen onmiddellijke actie en hun rechten moeten worden beschermd. “Volwassenen moeten stoppen met het nemen van beslissingen over een toekomst die ze niet zullen meemaken. Wij zijn de sleutel als het gaat over oplossen van klimaatverandering, want het gaat over ons leven.” (17-jarig meisje uit Kroatië). Kinderen hebben dan ook een belangrijke bijdrage geleverd aan de inhoud van General Comment nr. 26. Een divers en toegewijd team van kinderen adviseerde en ondersteunde het Comité tijdens het consultatieproces voor de General Comment. Via online enquêtes, persoonlijke nationale en regionale consultaties deelden 16.331 kinderen uit 121 landen, waaronder Nederland, hun mening en ideeën. Zo leverden zij hun bijdrage tijdens persoonlijke nationale en regionale overleggen.
Kinderrechten en het milieu en klimaatverandering
Alle kinderrechten uit het VN-Kinderrechtenverdrag zijn onderling afhankelijk van elkaar en met elkaar verbonden. Verschillende kinderrechten worden geraakt door de klimaatcrisis.
- Artikel 3 VN-Kinderrechtenverdrag – Belang van het kind
De klimaatcrisis en milieubeslissingen hebben in het algemeen betrekking op alle kinderen. Het belang van het kind dient een primaire overweging te zijn bij het nemen van deze beslissingen door staten. - Artikel 6 VN-Kinderrechtenverdrag – Leven en ontwikkeling
Kinderen hebben het recht op leven en ontwikkeling. Ze moeten kunnen opgroeien in een gezonde en veilige omgeving. Hun leven mag nooit in gevaar worden gebracht door milieuschade. - Artikel 24 VN-Kinderrechtenverdrag – Gezondheid en gezondheidszorg
Ook het recht op gezondheid voor kinderen speelt een rol. De geestelijke en lichamelijke gezondheid van kinderen mag niet worden aangetast door klimaatverandering, vervuiling, ongezonde ecosystemen en verlies van biodiversiteit. - Artikel 30 VN-Kinderrechtenverdrag – Kinderen uit minderheidsgroepen
De rechten van kinderen behorende tot minderheidsgroepen en kinderen van de oorspronkelijke bevolking kunnen in het geding komen door de klimaatcrisis. Het leven en de culturele gebruiken van deze kinderen zijn vaak sterk verbonden met de natuur. Zij worden niet alleen bijzonder getroffen door de klimaatcrisis maar beschikken ook over kennis om deze crisis te bestrijden. De klimaatcrisis mag het recht op leven, overleving en ontwikkeling van kinderen van de oorspronkelijke bevolking en kinderen die behoren tot minderheidsgroepen niet in gevaar brengen. - Artikel 31 VN-Kinderrechtenverdrag – Vrije tijd, spel en recreatie
Het recht op rust en spel, is verbonden aan de klimaatcrisis. Zo moeten kinderen kunnen spelen op schone en veilige plekken en in contact kunnen komen met de natuur.
Verplichtingen van landen
Het Comité geeft in General Comment nr. 26 aan wat overheden kunnen doen om de rechten van kinderen te beschermen tegen de klimaatcrisis.
Ten eerste moeten staten zorgen voor een gezond, schoon en duurzaam milieu om de kinderrechten te beschermen en verwezenlijken. Ze moeten kinderen beschermen tegen milieuschade van derden door onder andere het reguleren van de uitstoot van bedrijven. Bovendien moeten staten de impact op kinderrechten regelmatig evalueren. Ook moeten kinderen toegang hebben tot de rechter wanneer zij schade ondervinden van milieuschade. Tot slot benadrukt het Comité dat landen internationaal moeten samenwerken. “De opwarming van de aarde en andere problemen kunnen niet worden opgelost zonder wereldwijde samenwerking.” (11-jarig meisje uit China).
