Op 1 januari 2025 trad de Wet versterking participatie op decentraal niveau in werking. Deze wet zet gemeenten aan opnieuw na te denken over participatie en de afspraken hierover voor 2027 vast te leggen in een participatieverordening. De participatieverordening vormt een kans om een breed draagvlak te creëren binnen de gemeente voor kinder- en jongerenparticipatie en om deze participatie op een duurzame manier te borgen in gemeentelijk beleid.
De stem van kinderen en jongeren in lokale beleidskeuzes is cruciaal om beleid goed aan te laten sluiten bij wat kinderen en jongeren nodig hebben. Bovendien is het belangrijk om mensen vanaf jongs af aan te betrekken bij de democratie zodat iedereen zich nu én later gehoord en betrokken voelt.
De verplichte participatieverordening helpt om richtlijnen vast te stellen over participatie van inwoners bij de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van beleid en op welke manier bepaalde groepen worden betrokken bij participatie. Dit kan bijvoorbeeld gaan over bij welke beleidsonderwerpen kinderen en jongeren worden betrokken (al kun dat dat het beste aan kinderen en jongeren zelf vragen natuurlijk).
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten en het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties publiceren een handreiking voor (lokale) overheden over kinder- en jongerenparticipatie en is een hulp om de stem van kinderen en jongeren (meer) te betrekken in het beleid. Deze handreiking is bedoeld voor iedereen die werkt met of voor gemeenten en zich wil inzetten voor jeugdparticipatie. Het doel is om kennis te bundelen, goede voorbeelden te verspreiden en inspiratie te bieden, zodat gemeenten effectief en duurzaam met jeugdparticipatie aan de slag kunnen. Deze nieuwe handreiking bouwt voort op de “Handreiking duurzame jongerenparticipatie” (Handreiking duurzame jongerenparticipatie | Nederlands Jeugdinstituut – januari 2021) en maakt gebruik van de eind 2024 door de Nationale Jeugdraad (NJR) gepresenteerde Bouwstenen voor betekenisvolle jongerenparticipatie (bouwstenen voor betekenisvolle jongerenparticipatie – NJR).
Daarnaast zijn er voorbeelden van kinder- en jongerenparticipatie in participatieverordeningen van verschillende gemeenten naar aanleiding van de Wet versterking participatie op decentraal niveau.
Meer informatie
- Handleiding Kinder- en jongerenparticipatie (2025)
- Voor goede praktijkvoorbeelden op onze gemeentepagina en op lokale-democratie.nl